,,Rasy rodzime naszym dobrem narodowym” - powyższe motto to tytuł konferencji, która odbyła się 18 marca 2022 roku w Zespole Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Wincentego Witosa w Różańcu. Wydarzenie zostało objęte patronatem honorowym przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a jego organizatorami byli nauczyciele oraz uczniowie wyżej wymienionej placówki przy współpracy z NSZZ Solidarność RI i Ogólnopolskim Stowarzyszeniem ,,Wieprz Polski”.
W konferencji wzięli udział poza społecznością szkolną - rolnicy, mieszkańcy obszarów wiejskich, doradcy oraz instytucje działające na rzecz rolnictwa.
Rozpoczynając wydarzenie uczestników powitał Dyrektor ZSCKR w Różańcu – pan Zbigniew Wlaź. Następnie głos zabrał pan Tomasz Obszański - przewodniczący NSZZ RI Solidarność Województwa Lubelskiego, a także z ramienia MRiRW pan Jan Golba - zastępca Dyrektora Departamentu Rolnictwa Ekologicznego i Jakości Żywności.
Formą, jaką przybrała konferencja była debata, do której zaproszono przedstawicieli świata nauki, doradztwa rolniczego, polityki oraz praktyków, w tym także najmłodszego pokolenia pasjonatów, którym są uczniowie szkoły rolniczej.
Głównym celem zorganizowania wydarzenia stało się przybliżenie cech ras rodzimych oraz wskazanie możliwości wykorzystania ich w kontekście m.in. Zielonego Ładu, bezpieczeństwa białkowego, sposobów promocji i dystrybucji, wykorzystania istniejących znaków jakościowych, a przede wszystkim zastosowania ich w rolnictwie ekologicznym. Zaznaczyć należy, że ostatnie z zagadnień jest najbliższym sercu organizatorów, gdyż szkoła certyfikuje się w ekologicznej produkcji roślinnej.
Moderatorem debaty był mgr inż. Marek Krysztoforski, główny specjalista w CDR Oddział Radom, który swoją obecnością i niezwykle ciekawym prowadzeniem konferencji przybliżył uczestnikom tematy dotyczące planowanych ekoschematów oraz wskazywał możliwości ich wykorzystywania. Warto wspomnieć także o przedstawicielach Instytutu Zootechniki PIB w Balicach obecnych na konferencji, panie: dr hab. Magdalena Szyndler-Nędza i dr inż. Martyna Małopolska przybliżyły tematy chowu i hodowli ras rodzimych, możliwego dofinansowania oraz ich walorów w produkcji ekologicznej na przykładzie świń. Następnie dr inż. Paweł Radomski przedstawił zasady certyfikacji znaku ,,Rasy Rodzime” dla rolników i przetwórców, a także opowiedział o działaniach promocyjnych powyższego znaku, podjętych przez krakowską placówkę wraz z jej partnerami. Pani dr inż. Halina Bielińska- zastępca Dyrektora Zakładu Doświadczalnego w Kołudzie Wielkiej na przykładzie gęsi kołudzkiej i działań hodowlano – promocyjnych, wykonanych przez swój zakład pracy przybliżyła efekty współpracy hodowców z uczelnią, Urzędem Marszałkowskim i Urzędem Wojewódzkim. Dzięki wspólnym działaniom nie tylko zwiększyło się spożycie gęsiny w województwie kujawsko – pomorskim, ale także w całym kraju, poprzez m.in. popularyzowanie gęsi białej kołudzkiej jako towaru eksportowego.
Następnie mgr inż. Robert Pieszczoch – Dyrektor Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale potwierdził, że za sprawą wspólnych działań gospodarstwa w Kołudzie z Fundacją Hodowców Polskiej Gęsi Białej, udało się rozpowszechnić chów przyzagrodowy nie tylko gęsi, ale również kaczek. Zaciekawienie uczestników wzbudziło przedstawienie stworzonego przez podkarpacki ODR tzw. e-bazarku, czyli świetnie działającej platformy sprzedażowej oraz funkcjonowanie e-skrzynki, która od kilku lat funkcjonuje przy Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego, co przedstawił jego dyrektor – dr Ryszard Kamiński. Szczególną uwagę słuchaczy zwrócił na istotę ,,małej współpracy”, która umożliwia tworzenie krótkich łańcuchów dostaw wśród małych grup operacyjnych.
Możliwości wykorzystywania krajowego białka w żywieniu zwierząt gospodarskich, a zwłaszcza ras rodzimych omówił członek Ogólnopolskiego Stowarzyszenia ,,Wieprz polski”, zrzeszającego rolników i przetwórców. Wraz z Solidarnością RI oraz KPODR w Minikowie przeprowadzili projekt finansowy z funduszu promocji mięsa wieprzowego pod nazwą ,,Kujawsko-Pomorska Wieprzowina - tucz bez GMO”. Ideą stowarzyszenia jest promocja polskiej wieprzowiny. Uwagę zwraca zwłaszcza na konieczność promowania takich znaków, jak: ,,Produkt Polski”, ,,Wyprodukowano bez stosowania GMO”, ,,Rasy rodzime”.
Podczas spotkania zostały także poruszone tematy dotyczące ochrony gleby, konieczności zwiększania próchnicy, naturalnej jej żyzności. Wszelkie możliwości osiągnięcia tych celów, łącznie z polepszeniem strawności pasz własnych w gospodarstwach rodzinnych zobrazował uczestnikom konferencji inż. Sławomir Gacka, Prezes ProBiotics Polska Sp. z o.o. – rodzinnej firmy, która od ponad 15 lat zajmuje się wdrażaniem i upowszechnianiem pro-biotechnologii. Popularne EMy świetnie sprawdzają się zarówno w produkcji zwierzęcej, jak i roślinnej.
Głos w debacie zabrał także obecny na konferencji, pan Jerzy Chróścikowski – senator, przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w-ce przewodniczący NSZZ RI „Solidarność”. Opowiedział o możliwościach wspierania produkcji ras rodzimych. Przybliżył zgromadzonym zasady wspólnej polityki rolnej oraz etapy jej wdrażania do rolnictwa, a także wspomniał o pracy nad krajowym planem strategicznym, za sprawą którego Polska będzie miała więcej możliwości np. pozyskiwania środków finansowych. Nawiązał także do realizowania ekoschematów i ich funkcjonowania. Senator wyraził, jak istotne jest wprowadzanie do rolnictwa wielu innowacyjności, w tym promocji i nade wszystko wdrażania strategii ,,Od pola do stołu”. Wskazał również istotę współpracy producenta z konsumentem, aby zachęcać rolników do promocji swoich produktów, tym samych konsumentów do ich zakupu.
Organizatorzy nie poprzestali tylko na tematach polowych i hodowlanych, ciekawym urozmaiceniem debaty było wystąpienie pani Agnieszki Saternus, która jest założycielką i współwłaścicielką BioBazaru Fabryka Norblina. Opowiedziała o bardzo wartościowej i potrzebnej współpracy rolników z punktami ekologicznej sprzedaży produktów, przede wszystkim w większych miastach.
Zwróciła uwagę słuchaczy na to, jak powinno się wychodzić naprzeciw konsumentom, podała tu za przykład stworzenie bistra, które daje możliwość klientom spróbowania potraw dostępnych na prezentowanych stoiskach. Do podzielenia się swoimi doświadczeniami zaproszono również Piotra Lenarta – kuchmistrza z pasji oraz wyboru, ponadto pomysłodawcy i koordynatora szlaku kulinarnego o wymownej nazwie: ,,Niech Cię Zakole”. Jest on promotorem, który wykorzystuje w swojej działalności kulinarnej mięso ras rodzimych, o czym opowiedział na przykładzie stosowania tradycyjnych receptur z wykorzystywaniem każdego elementu tuszki.
Dzięki zorganizowaniu konferencji ,,Rasy rodzime dobrem narodowym” przez Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Różańcu mamy doskonały przykład tego, że jednostka dydaktyczna nie musi tylko koncentrować się na kształceniu wg planu nauczania i obowiązkach statutowych, ale także może stać się centrum rozwoju społecznego dla okolicznych mieszkańców, wychodząc poza ramy dydaktyczne. Przeprowadzona konferencja na terenie placówki pozwoliła uczestnikom wymienić swoje doświadczenia w chowie, utrzymywaniu czy też dystrybucji ras rodzimych, które są naszym dobrem narodowym, dlatego warto je pielęgnować i przede wszystkim się nimi chlubić. Wszyscy uczestnicy wiele wynieśli z wykładów prelegentów, którzy zechcieli podzielić się swoją wiedzą, natomiast uczniowie ZSCKR w Różańcu otrzymali także bardzo wartościowe lekcje teoretyczne, dotyczące ras rodzimych, które z powodzeniem będą mogli wykorzystać w swoich gospodarstwach rolnych, a już wkrótce podczas zajęć w ramach praktycznej nauki zawodu.
Pan dyrektor Zbigniew Wlaź przedstawił również kolejne inicjatywy, z jakimi wychodzi naprzeciw przede wszystkim lokalnym rolnikom. Należy do nich np. przeprowadzenie 8 kwietnia Regionalnego Konkursu Orki, zaś na przełomie czerwca i lipca zorganizowanie ,,Witosowych Dni Pola”, które zapoczątkowano z ogromnym powodzeniem w lipcu ubiegłego roku. To właśnie tym lipcowym wydarzeniem udowodniono, iż możliwa jest, a nawet konieczna współpraca środowiska naukowego, doradczego, samorządowego i organizacji rolniczych z przetwórcami oraz rolnikami w ich wspólnej pracy przy odzyskiwaniu polskiego rynku produktów spożywczych.
