Druga połowa 2021 roku przyniosła drastyczne załamanie sytuacji na rynku nawozów i niestety trwa do dnia dzisiejszego. Obecnie ceny nawozów osiągnęły niespotykane do tej pory poziom i stanowią nawet 3 lub 4 krotność cen lat ubiegłych. W pierwszym etapie kryzysu objawiło się to brakiem zniżki cen w sezonie martwym (żniwa), a w okresie wczesno jesiennym szybkim wzrostem cen wszystkich asortymentów nawozów ze szczególnym wskazaniem nawozów azotowych. Ostatecznie w kulminacyjnym momencie zasiewów ozimin 2021 – przełom września i października dystrybutorzy nawozów wstrzymali sprzedaż i postawili rolników w sytuacji niespotykanej jak do tej pory.
W związku z powyższym Zarząd Lubelskiej Izby Rolniczej zainterweniował wystosowując Stanowisko Zarządu LIR z dnia 30 września 2021 r. do Polskiego Rządu i Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie drastycznych wzrostów cen nawozów azotowych i wieloskładnikowych, a także wstrzymania dostaw do rolników.
Stanowisko odwoływało się do anormalnych wzrostów cen nawozów niespotykanych jak do tej pory, a także nieuczciwych praktyk dystrybutorów którzy wstrzymali sprzedaż nawozów w najbardziej kluczowym momencie. Poproszono jednocześnie o rzetelną weryfikacje panującej wtedy sytuacji w odniesieniu do informacji o wzroście cen gazu i innych kosztów produkcji, a także wyjaśnienia przyczyn wstrzymania sprzedaży nawozów.
Kolejnym krokiem Zarządu Lubelskiej Izby Rolniczej było wystosowanie Zawiadomienia z dnia 27 października 2021 r. do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Delegatura w Lublinie, dalej UOKiK. Zawiadomienie dotyczyło prośby o rzetelną weryfikację faktycznych wzrostów cen nawozów w odniesieniu do asortymentu nawozów fosforowych i potasowych których produkcja nie wymaga zużycia porównywalnie dużych ilości gazu.
Na wystosowane Zawiadomienie LIR otrzymano odpowiedz od UOKiK z dnia 3 listopada 2021 r. w której, iż urząd nie posiada kompetencji w kwestii regulowania cen nawozów, a jedynie może interweniować w sytuacji nieuczciwego ograniczenia konkurencji pomiędzy podmiotami lub w sytuacjach zmowy cenowej i ustalania cen poza zależnościami rynkowymi. Dla udowodnienia takich praktyk konieczne jest przedstawienie dowodów pośrednich lub bezpośrednich kontaktów pomiędzy konkurentami dotyczących ustalenia cen. Jednocześnie wskazano iż należy odróżnić od zmowy cenowej tzw. zachowania paralelne tj. działania podejmowane równocześnie bez porozumiewania się. Wskazane działania przedsiębiorców uznano za polegające na świadomym dostosowywaniu cen do panujących i zmieniających się warunków biznesowych. Wskazano, iż zgromadzone informacje dotyczące sytuacji na rynku nawozów dają prawdopodobieństwo aktualnych cen nawozów i wynikają jedynie z obecnej sytuacji rynkowej. Niestety Zarząd Lubelskiej Izby Rolniczej ma powody oceniać całą sytuację niejednoznacznie i uznać takie praktyki jak wstrzymanie sprzedaży i podniesienie cen przy wznowieniu sprzedaży jako działania nieuczciwe i niosące podejrzenia nielegalnych praktyk.
W dniu 28 grudnia 2021 r. Zarząd Lubelskiej Izby Rolniczej wystosowało kolejne Zawiadomienie do UOKiK podnoszące kwestię dalszych wzrostów cen nawozów nieproporcjonalnie do wzrostu cen gazu czy innych ogólnych kosztów produkcji i dystrybucji. Wskazano jednocześnie, iż początek roku jest okresem, w którym istnieje duże zapotrzebowanie na nawozy azotowe i może to spowodować dalszy niekontrolowany wzrost cen niepoparty faktycznymi kosztami produkcji.
Na wyżej wymienione Zawiadomienie Lubelska Izba Rolnicza otrzymała odpowiedź UOKiK z dnia 27 stycznia 2022 r. Urząd wyjaśnił, iż wszystkie informacje przekazywane przez Biur Lubelskiej Izby Rolniczej są kierowane do wewnętrznego Departamentu UOKiK w Warszawie i będą wykorzystane w prowadzonym postępowaniu mającym na celu wyjaśnienia wszystkich wątpliwości dotyczących przedsiębiorstw zajmujących się produkcją i obrotem nawozami mineralnymi. Wskazano jednocześnie, iż prowadzone działania mają na celu ewentualne wszczęcie postępowania antymonopolowego co nie jest tożsame z działaniami bezpośrednio obniżającymi średnie ceny nawozów.
Podsumowując Lubelska Izba Rolnicza podejmowała i podejmuje nadal wszelkie działania mające na celu wyjaśnianie niekontrolowanych wzrostów cen na rynku nawozów, a także ujawniania nieuczciwych praktyk producentów i dystrybutorów nawozów.
Wykorzystujemy także inne możliwości oddziaływania np. po przez Krajowa Rada Izb Rolniczych, która prowadzi niezależną interwencję w w/w oraz bezpośrednie rozmowy z parlamentarzystami i kierownictwem Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
